ဗုဒၶဘုရားရွင္အေၾကာင္းက စပါမယ္

..

ဗုဒၶဘုရားရွင္ အေၾကာင္းက စပါ့မယ္။ ကပိလဝတ္ ထီးနန္းကို ဆက္ခံစိုးစံေသာ သုေဒၶါဓနမင္းႀကီးႏွင့္ ေဒဝဒဟ မင္းသမီး သီရိမဟာ မာယာေဒဝီတို႔ စံုဖက္ေတာ္မူေသာအခါ မဟာသကၠရာဇ္ ၆၇ ခု၊ ဝါဆိုလျပည့္ ၾကာသာပေတးေန႔တြင္ ဘုရားအေလာင္းအလ်ာ သိဒၶတၳမင္းသားအား ပဋိသေႏၶ တည္ပါသည္။

ဆယ္လျပည့္ေသာအခါတြင္ မယ္ေတာ္မာယာသည္ ခမည္းေတာ္စံရာ ေဒဝဒဟျပည္သို႔ သြားလိုေသာ စိတ္ဆႏၵ ရွိသျဖင့္ သြားရာ ကပိလဝတ္ျပည္ႏွင့္ ေဒဝဒဟျပည္ၾကား အင္ၾကင္းေတာ၌ သိဒၶတၳမင္းသားအား ဖြားျမင္ခဲ့ ပါသည္။ ထိုေန႔က မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈ ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ ေသာၾကာေန႔ ျဖစ္ပါသည္။ (ဘီစီ ၅၆၇ ) သိဒၶတၳ မင္းသား ဖြားျမင္ျပီး (၇)ရက္ေျမာက္တြင္ မယ္ေတာ္မာယာသည္ ေသဆံုးသြားရာ မိေထြးေတာ္ ေဂါတမီက ႏို႔တိုက္ေမြးျမဴခဲ့ရသည္။

အရြယ္ေရာက္လာေသာအခါ သုပၸဗုဒၶမင္း၏ သမီးေတာ္ ဘဒၵကဥၥနာႏွင့္ လက္ဆက္ေတာ္မူသည္။ ထို႕ေနာက္ ဘဒၵကဥၥနာအား ယေသာ္ဓရာ ဗိမၼာေဒဝီအမည္ျဖင့္ အဂၢမေဟသီအရာ ထားေတာ္မူသည္။ သက္ေတာ္(၂၈) အရြယ္ ေရာက္ေသာအခါ ဥယ်ာဥ္ေတာ္သို႕ ထြက္စံေတာ္မူခ်ိန္တြင္ သူအို၊ သူနာ၊ သူေသ၊ ရဟန္း တည္းဟူေသာ နိမိတ္ႀကီးေလးပါးကို ေတြ႕ျမင္ရာမွ သတိသံေဝဂရခဲ့သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ ယေသာ္ဓရာေဒဝီမွ သားေတာ္ ရာဟုလာကို ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ သက္ေတာ္ (၂၉)ႏွစ္အရြယ္ သိဒၶတၳ မင္းသားသည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၉၇ ခုႏွစ္ ဝါဆိုလျပည့္ တနလၤာေန႔တြင္ ကာမဂုဏ္ကို ၿငီးေငြ႔ေတာ္ မူလာသျဖင့္ ေတာထြက္ခဲ့သည္။

အေနာ္မာျမစ္ကမ္းတြင္ ရဟန္းျပဳျပီးေနာက္ အာဠာရ ရေသ့ထံ ခ်ဥ္းကပ္၍ စ်ာန္သမာပတ္ကို အားထုတ္ေသာ အခါ ေလာကီစ်ာန္ ခုႏွစ္ဆင့္ကို ရရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဥဒက ရေသ့ထံတြင္ ဆက္လက္၍ အထက္စ်ာန္ကို အားထုတ္ရာ သမာပတ္ ရွစ္ဆင့္ကို ရရွိခဲ့သည္။

သို႔ရာတြင္ ဤစ်ာန္သမာပတ္တို႔သည္ ဆင္းရဲျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ရာအမွန္ဟု ယံုၾကည္ေတာ္မမူသည့္အတြက္ တရားအစစ္အမွန္အား ရွာေဖြရန္ ဥရုေဝလေတာအုပ္သို႔ သြားေလသည္။ ထိုေတာအုပ္တြင္ ေျခာက္ႏွစ္တာမွ် အလြန္ ပင္ပန္းဆင္းရဲလွစြာေသာ ဒုကၡရစရိယာအက်င့္ကို က်င့္ေတာ္မူသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ထိုအက်င့္သည္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ မေရာက္ႏိုင္ဟု ဆင္ျခင္မိ၍ အာဟာရကို ျပန္လည္မွ်တေစျပီး ေဗာဓိေညာင္ပင္တစ္ပင္ေအာက္သို႔ ၾကြခ်ီကာ ထက္ဝက္ဖြဲ႔ေခြ ထိုင္ေနေတာ္မူၿပီး အာနာပနစ်ာန္ကို ဝင္စားေတာ္ မူသည္။

မဟာသကၠရာဇ္ ၁ဝ၃ ခုႏွစ္ ကဆုန္လဆန္း ၁၄ ရက္ အဂၤါေန႕ ညဥ့္ဦးယံတြင္ သတၱဝါတို႔၏ သႏၲာန္တြင္ ျဖစ္ဖူးေသာ ခႏၶာအစဥ္ အေၾကာင္းအက်ိဳးကို သိျမင္ႏိုင္ေသာ ပုေဗၺနိဝါသ ဥာဏ္ေတာ္ကို ရရွိခဲ့သည္။ သန္းေခါင္ယံတြင္ သတၱဝါတို႔၏ ရုပ္ခႏၶာကို ကုန္စင္ေအာင္သိႏိုင္ေသာ ဒိဗၺစကၡဳဥာဏ္ကို ရရွိခဲ့သည္။

မဟာသကၠရာဇ္ ၁ဝ၃ ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔ အာရုဏ္တက္တြင္ ကိေလသာကို ခ်ဳပ္ျငိမ္းေစျပီး အလံုးစံုေသာတရားကို သိျမင္ေစေသာ သဗၺညဳတဥာဏ္ကို ရရွိေတာ္မူရာ ေလာကသံုးပါး၏ အထြတ္အထိပ္ ျဖစ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိေတာ္မူသည္။

ဘုရားရွင္အျဖစ္ ေရာက္ရွိေတာ္မူျပီးေနာက္ မိဂဒါဝုန္ေတာသို႔ ၾကြခ်ီေတာ္မူျပီး ေရွးကေက်းဇူးရွိခဲ့ဘူးေသာ ပဥၥဝဂၢီ ငါးဦးအား မဟာသကၠရာဇ္ ၁ဝ၃ ခုႏွစ္၊ ဝါဆိုလျပည့္ စေနေန႔တြင္ တရားဦး ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။

ေဟာၾကားေသာ္မူေသာ တရားက ဓမၼစကၠ ပဝတၱသုတ္ေခၚ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခိ်န္မွစ၍ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ (၄၅)ဝါပတ္လံုး လွည့္လည္၍ တရားဓမၼမ်ား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ မေရမတြက္ ႏိုင္ေသာ သတၱဝါမ်ားတို႔သည္ တရားေတာ္ကို နာၾကားရျပီးေနာက္ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္သြားခဲ့သည္။

မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄ဝ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ အဂၤါေန႔တြင္ သက္ေတာ္(၈ဝ) ရွိေတာ္မူျပီ ျဖစ္ေသာ ျမတ္စြာ ဘုရားသည္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူသည္။ (ဘီစီ ၄၈၇ )

ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳျပီး (၃)လအၾကာတြင္ ဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ သုတ္၊ ဝိနည္း၊ အဘိဓမၼာမ်ား မကြယ္ေပ်ာက္ေစေရးအတြက္ အရွင္မဟာကႆပမွ ႀကီးမႉးၿပီး မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈ ဝါေခါင္ လျပည့္ေက်ာ္ တစ္ရက္ေန႔တြင္ ပိဋကတ္သံုးပံုတို႔ကို ရြတ္ဖတ္၍ ပထမအႀကိမ္ သဂၤါယနာ တင္ေလသည္။

မဟာသကၠရာဇ္ ၂၅ဝ ( သာသနာသကၠရာဇ္ ၁ဝဝ ) တြင္ ဒုတိယအၾကိမ္ သဂၤါယနာတင္ပြဲကို အရွင္မဟာယသ မွ ေဝသာလီျပည္ တြင္ ၾကီးမွဴးက်င္းပခဲ့သည္။ ( ဘီစီ ၄၄၃ )

သာသနာသကၠရာဇ္ ၂၃၅ တြင္ ပါဋလီပုတ္ျပည္ သီရိဓမၼာေသာကမင္းၾကီးလက္ထက္တြင္ အရွင္ ေမာဂၢလိ ပုတၱတိႆမွ ႀကီးမွဴး၍ တတိယအႀကိမ္ သဂၤါယနာတင္ခဲ့သည္။

သီဟိုကြ်န္း ဝဂၢဂါမဏိမင္းလက္ထက္ သာသနာသကၠရာဇ္ ၄၅ဝ တြင္ စတုတၳအႀကိမ္ သဂၤါယနာကို တင္ႏိုင္ခဲ့ သည္။ ( ဘီစီ ၉၄ )

ပဥၥမေျမာက္ သဂၤါယနာတင္ပြဲကို ျမန္မာႏိုင္ငံ မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္ မႏၲေလးေနျပည္ေတာ္တြင္ သာသနာ သကၠရာဇ္ ၂၄၁၅ တြင္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။ ( ေအဒီ ၁၈၄၁ )

ဆဌမအၾကိမ္ သဂၤါယနာတင္ပြဲကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ရန္ကုန္ျမိ့ဳေတာ္တြင္ သာသနာသကၠရာဇ္ ၂၄၉၈ တြင္ ကမၻာေအး ေစတီ၌ က်င္းပခဲ့သည္။ ( ေအဒီ ၁၉၅၄ )

ဗုဒၶဘုရားရွင္ဟာ ဘာျဖစ္လို႔ လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ သတၱဝါအားလံုးရဲ႕ ကိုးကြယ္ရာ ျဖစ္ေနရပါသလဲ။ ဗုဒၶဘုရားရွင္ဟာ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ အရဟံ ... ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ ကိေလသာ ကင္းစင္ေတာ္မူသျဖင့္ ဆိတ္ကြယ္ရာအရပ္၌ပင္ မေကာင္းမွဳကို ျပဳေတာ္မမူျခင္း။
၂။ သမၼာသမၺဳေဒၶါ ... သိစရာအားလံုးတို႕ကို အမွန္အတိုင္း ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ သိေတာ္မူျခင္း။
၃။ ၀ိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ ... အသိဥာဏ္ေရာ၊ အက်င့္ပါ ျပည့္စံုေတာ္မူျခင္း။
၄။ သုဂေတာ ... မွန္ကန္၍အက်ိဳးရွိေသာ စကားကိုသာ ဆိုေတာ္မူတတ္ျခင္း။
၅။ ေလာကဝိဒူ ... သတၱေလာက၊ ၾသကာသေလာက၊ သခၤါရေလာကတည္းဟူေသာ ေလာကသံုးပါးကို အမွန္အတိုင္း သိေတာ္မူျခင္း။
၆။ အႏုတၱေရာ ပုရိသဒမၼသာရထိ ... ဆံုးမထိုက္ေသာ သတၱ၀ါအေပါင္းအား ဆင္းရဲဒုကၡမွ လြတ္ကင္းေအာင္ ဆံုးမေတာ္မူျခင္း
ရ။ သတၱာေဒဝ မႏုႆာနံံ ... လူ၊ နတ္ တို႔အား ေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္းကိုသာ ညႊန္ျပေပးေတာ္မူျခင္း။
၈။ ဗုေဒၶါ ... သစၥာေလးပါးကို ကိုယ္တိုင္လည္းသိျပီး တစ္ပါးသူကိုလည္း သိေအာင္ ေဟာၾကား ဆံုးမေတာ္မူျခင္း။
၉။ ဘဂဝါ ... မိမိစိတ္ႏွင့္တကြ တစ္ေလာကလံုးကို အစိုးရေတာ္မူေသာ ဘုန္းေတာ္၊ မဂ္၊ ဖိုလ္၊ နိဗၺာန္တရားႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ဘုန္းေတာ္၊ မ်ားျပားေသာအေျခြအရံ၊ ေက်ာ္ေစာမူႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ဘုန္းေတာ္၊ အတုမရွိေသာ က်က္သေရေတာ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ဘုန္းေတာ္၊ လိုအင္ဆႏၵဟူသမွ် ျပည့္၀ေတာ္မူေသာ ဘုန္းေတာ္ႏွင့္ အတုမရွိေသာ လံု႔လ၀ီရိယ ႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ဘုန္းေတာ္တည္းဟူေသာ ဘုန္းေတာ္ ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူျခင္း။


သစၥာေလးပါး သည္ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ ပထမဦးဆံုးေဟာေသာ တရားပင္ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔မွာ -
(၁) ဒုကၡ သစၥာ ( ဆင္းရဲျခင္း အမွန္ )
(၂) သမုဒယ သစၥာ ( ဆင္းရဲရျခင္း အေၾကာင္းတရား အမွန္ )
(၃) နိေရာဓ သစၥာ ( ဆင္းရဲျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္း အမွန္ )
(၄) မဂၢ သစၥာ ( ဆင္းရဲျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ရာ အေၾကာင္းတရား အမွန္ )

ေလာကတြင္ သတၱဝါအျဖစ္ ပဋိသေႏၶျဖစ္ျခင္း၊ ေမြးဖြားလာရျခင္း၊ အသက္ရွင္ရန္ လံုးပန္းေနရျခင္း၊ အိုရျခင္း၊ နာရျခင္း၊ ေသဆံုးရျခင္းတို႔သည္ သံသရာတြင္ က်င္လည္ေနေသာ သတၱဝါတိုင္း မလြဲမေသြ ၾကံဳေတြ႔ ခံစားရမည္ ္ျဖစ္သျဖင့္ သတၱဝါျဖစ္ရျခင္းသည္ပင္ ဆင္းရဲျခင္းအမွန္ျဖစ္သည္ဟု ဗုဒၶဘုရားရွင္က ရွဳျမင္သည္။

ဤသို႔ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္ရျခင္းအေၾကာင္းသည္ ရုပ္၊နာမ္အစုတို႔ ျဖစ္ေပၚရန္ ျပင္းျပေသာ ဘဝကိုစြဲမက္ေသာ တဏွာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔စြဲမက္ရျခင္းအေၾကာင္းသည္ပင္ အဝိဇၨာတည္းဟူေသာ အသိပညာ ကင္းမဲ့မူေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ဆင္းရဲျခင္းကို သိလ်င္ ဆင္းရဲျခင္းမွ လြတ္ကင္းရာကိုလည္း သိႏိုင္သည္။ ဆင္းရဲရျခင္းမွာ ရုပ္ႏွင့္ နာမ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သျဖင့္ ရုပ္ႏွင့္ နာမ္တို႔ ခ်ဳပ္ျငိမ္းရာသည္ ဆင္းရဲျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းအမွန္ ျဖစ္သည္။

သို႔ရာတြင္ ေနာက္ထပ္တဖန္ ရုပ္ႏွင့္ နာမ္တို႔ ျပန္မျဖစ္ေစရ။ ဆင္းရဲျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္နည္း အမွန္သည္ ရွိသည္။ ဤသည္မွာ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ အလယ္အလတ္ က်င့္စဥ္ပင္ ျဖစ္သည္။

အလယ္အလတ္ က်င့္စဥ္ ဆိုတာ ဘာလဲ။ အလယ္အလတ္ က်င့္စဥ္ ဆိုတာ ေလ်ာ့လြန္းျခင္း၊ တင္းလြန္းျခင္း ဟူေသာ အစြန္းႏွစ္ပါးမွ ေရွာင္ရွားထားျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုက်င့္စဥ္သည္ (၈)မ်ိဳးရွိသည္။ ၄င္းတို႕မွာ -
(၁) သမၼာဒိဌိ ... ေကာင္းေသာ အယူ
(၂) သမၼာသကၤပၸ... ေကာင္းေသာ အၾကံအစည္
(၃) သမၼာဝါစာ ... ေကာင္းေသာ ေျပာဆိုဆက္ဆံမႈ
(၄) သမၼာကမၼႏၲ ... ေကာင္းေသာ အလုပ္
(၅) သမၼာအာဇီ၀ ... ေကာင္းေသာ အသက္ေမြးမႈ
(၆) သမၼာဝါယမ ... ေကာင္းေသာ လံု႔လထုတ္မွႈ
(ရ) သမၼာသတိ ... ေကာင္းေသာ သတိ
(၈) သမၼာသမာဓိ ... ေကာင္းေသာ တည္ၾကည္မႈ

ရွစ္ပါးေသာ ဤတရားကို က်င့္ႏိုင္ပါလ်င္ ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ရာ နိဗၺာန္သို႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳရမည္ ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ အျမင့္ဆံုး ရည္မွန္းခ်က္သည္ နိဗၺာန္ပင္ျဖစ္သည္။ နိဗၺာန္ဆိုသည္မွာ ျဖစ္တံု႔ ပ်က္ျပန္ သံသရာတြင္ က်င္လည္ေနရာမွ လြတ္ေျမာက္သြားျခင္းျဖစ္သည္။ တနည္းဆိုရေသာ္ ေနာက္ဘဝသစ္ တခု ထပ္ျဖစ္မလာေတာ့ဘဲ အၿပီးတိုင္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ဗုဒၶဘာသာေတြဟာ ကံ ႏွင့္ ကံ၏အက်ိဳးလို႔ ေျပာေျပာေနၾကတယ္။ ကံ ဆိုတာဘာလဲ။ ပါဠိလို ကမၼဟုေခၚေသာ ကံ ဆိုသည္မွာ မိမိျပဳလုပ္ေသာ အလုပ္ကိုေခၚသည္။ ကံကို (၃)မ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္သည္။ ၄င္းတို႔မွာ -
(၁) ကာယကံ ... ကိုယ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ျခင္း။
(၂) ဝစီကံ ........ ႏႈတ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ျခင္း။
(၃) မေနာကံ ... စိတ္ျဖင့္ျပဳလုပ္ျခင္း။

ကံတြင္ ေကာင္းေသာကံ ႏွင့္ မေကာင္းေသာကံ ဟူ၍ရွိသည္။ ေကာင္းေသာကံသည္ ေကာင္းက်ိဳးေပးႏိုင္ျပီး မေကာင္းေသာကံသည္ မေကာင္းက်ိဳးေပးႏိုင္သည္။ သို႔ရာတြင္ အက်ိဳးေပးမည့္ ေနရာဌာန အခိ်န္ကာလ၊ အက်ိဳးမေပးမည့္ ေနရာဌာန အခ်ိန္ကာလမ်ား လည္းရွိေသးသည္။

ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ လို႔ ေျပာေျပာေနၾကတယ္။ အဲဒါေတြက ဘာေတြလဲ။

(၁) အနိစၥံ ခယေဌန ... အျမဲတည္ရွိႏိုင္ေသာ သေဘာရားမွ ကုန္ခမ္းတတ္ေသာ အနက္သေဘာေၾကာင့္ (မျမဲပါ)
(၂) ဒုကၡံ ဘယေဌန ... ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ အနက္သေဘာေၾကာင့္ (ဆင္းရဲတယ္)
(၃) အနတၱာ အသာရကေဌန ... အႏွစ္ဟူ၍ ျမဴမွ်ေလာက္ပင္ မရွိေသာ အနက္သေဘာေၾကာင့္ (အႏွစ္သာရ မရွိဘူး)


ဗုဒၶဘုရားရွင္ (၄၅)ဝါပတ္လံုး ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရားေတြကို ေအာက္ပါအတိုင္း (၃)ပံု ပံုထားပါတယ္။
(၁) သုတ္
(၂) ဝိနည္း
(၃) အဘိဓမၼာ

သုတၱန္ ဆိုတဲ့ သုတ္ (၃)က်မ္း ရွိပါတယ္။
(၁) သုတ္ မဟာဝါ
(၂) သုတ္ ပါေထယ်
(၃) သုတ္ သီလကၡန္

ဝိနည္း (၅)က်မ္း ရွိပါတယ္။
(၁) ပါရာဇိက
(၂) ပါစိေထယ်
(၃) မဟာဝဂၢ
(၄) စူဠဝဂၢ
(၅) ပရိဝါယ်

အဘိဓမၼာ (၇)က်မ္း ရွိပါတယ္။
(၁) ဓမၼသဂႌဏီ
(၂) ဝိဘင္း
(၃) ဓာတုကထာ
(၄) ပုဂၢလပညတ္
(၅) ကထာဝတၳဳ
(၆) ယမိုက္
(ရ) ပဌာန္း


အဘိဓမၼာ

အဘိ (ျမင့္မားေသာ) ဓမၼ (တရား) = ျမင့္မားေသာတရားျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ တရားေတာ္၏ အဆီအႏွစ္မ်ားကို စနစ္တက် စုစည္းထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာထားတဲ့ ဆန္းစစ္ပံု နည္းလမ္းႏွင့္ အလြန္က်ယ္ျပန္႔လွတဲ့ အနက္သေဘာတို႔ဟာ အဘိဓမၼာတရားေတာ္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားခဲ့တဲ့ တရားေတာ္ေတြအားလံုးဟာ ဆင္းရဲျခင္းမွလြတ္ေျမာက္ရာဆိုတဲ့ နိဗၺာန္ကိုပဲ ဦးတည္ပါတယ္။ သုတၱန္ေဒသနာေတာ္ေတြမွာ ျမတ္စြာဘုရားဟာ တရားနာပရိတ္သတ္ရဲ့ ပါရမီ အႏုအရင့္ကိုလိုက္ျပီး တရားေတာ္မ်ားကို သမရုိးက် အသံုးအႏႈံးမ်ိဳး သံုးႏႈံး ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။

အဘိဓမၼာတရားေတာ္မ်ားကို ေဟာၾကားရာမွာေတာ့ ပရမတၳသစၥာ သက္သက္ကိုသာ အသံုးျပဳပါေတာ့တယ္။ အလံုးစံုေသာ သဘာဝတရားတို႕ကို အလြန္ေသးငယ္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေလးမ်ားအျဖစ္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ လိုက္ပါတယ္။

အလံုးစံုေသာ သဘာဝတရားတို႔ကို အလြန္ေသးငယ္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေလးမ်ားအျဖစ္ သရုပ္ခြဲ ဆန္းစစ္ျပီးတဲ့ အခါမွာ ၄င္းတို႔ အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစည္း အက်ိဳးျပဳၾကပံုေတြကို ဆက္လက္ရွင္းျပပါတယ္။

ထို႕ေၾကာင့္ အဘိဓမၼာတရားေတာ္ကို နားလည္ သေဘာေပါက္ေစရန္အတြက္ အလြန္ၾကီးမားတဲ့ အသိဥာဏ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ၾကိဳးစားအားထုတ္မွဳမ်ိဳး လိုအပ္ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ကထာဝတၳဳသည္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ျခင္း မဟုတ္ပါ။ တတိယသဂၤါယနာတြင္ အရွင္ ေမာဂၢလိ ပုတၱတိႆက ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ တရားေတာ္မ်ားအေပၚ ဗုဒၶဘာသာ ဂိုဏ္းခြဲမ်ားက အမ်ိဳးမ်ိဴး ယူဆ အဓိပၸါယ္ေကာက္ကာ အျငင္းပြားမႈကို အေမးအေျဖပံုစံျဖင့္ ေဟာၾကားေခ်ပကာ စံသတ္မွတ္ထားသည့္ အဓိပၸါယ္မ်ားအား မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။

ယာမက ေခၚ ယမိုက္က်မ္းသည္ အသံုးခ် ယုတၱိေဗဒက်မ္း ျဖစ္ျပီး အထက္ပါ သဘာဝတရားမ်ားကို အတြဲလိုက္ ယွဥ္တြဲ၍ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ဆန္းစစ္ျပထားသည္။

ပဌာန ေခၚ ပဌာန္းက်မ္းသည္ ၄င္းသဘာဝတရားတို႕ အခ်င္းခ်င္း ဆက္ႏွယ္မွီွခိုကာ အျပန္အလွန္ အက်ိဳးျပဳေနပံုကို ဆက္ႏြယ္မႈပံုစံ (၂၄)ခု ျဖင့္ တစ္ခုခ်င္း အေသးစိတ္ ရွင္းလင္းျပဆိုထားသည္။

ဓမၼာသဂႌဏီက်မ္းတြင္ ရုပ္၊ စိတ္၊ ေစတသိတ္ စသည့္အလံုးစံုေသာ သဘာဝတရားမ်ားကို တစ္ခုခ်င္း အေသးစိတ္ ေရတြက္ ျပထားသည္။ ထိုသို႔ ေရတြက္ရာတြင္ ၄င္းတို႔၏ သေဘာသဘာဝ၊ လုပ္ငန္းတာဝန္ႏွင့္ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ဆက္ႏြယ္ ေက်းဇူးျပဳပံုမ်ားအလိုက္ ေပၚလြင္ေစရန္ အမ်ိဳးအစားမ်ားခြဲျခား၍ ရွင္းျပထားသည္။

ဝိဘဂၤ ေခၚ ဝိဘင္းက်မ္းတြင္ ၄င္းတို႔ကို အလြန္႔အလြန္ ေသးငယ္ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအျဖစ္ ပိုင္းျခား စိတ္ျဖာကာ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားကို အခန္း(၁၈)ခန္း ခြဲ၍ ရွင္းျပထားသည္။

ဓာတုကထာတြင္ အထက္ပါ သဘာဝတရားမ်ားကို ခႏၶာ၊ အာယတန၊ ဓာတု ဟူ၍ အမိ်ဳးအစားသံုးခုႏွင့္ ဆက္စက္၍ အေမးအေျဖပံုစံျဖင့္ ရွင္းျပထားသည္။

ပုဂၢလပညာတိ ေခၚ ပုဂၢလပညတ္က်မ္းတြင္ နိဗၺာန္လမ္းသို႕ ေအာင္ျမင္စြာ ေလွ်ာက္လွမ္းသြားေသာ လူ၊ နတ္ တို႕၏ ႀကိဳးစားအားထုတ္ ေအာင္ျမင္မႈပံုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို နမူနာျပ၍ အထက္ပါတရားမ်ားကို ဆက္စပ္ ရွင္းလင္းထားသည္။

ဤေလာကတြင္

ဆရာသည္လည္း အလံုးစံုေသာတရားတို႔ကို ကိုယ္တိုင္မွန္စြာ သိသူမဟုတ္။
တရားသည္လည္း မေကာင္းသျဖင့္ ေဟာအပ္ေသာ တရားျဖစ္သည္။
မေကာင္းသျဖင့္ သိေစအပ္ေသာ တရားျဖစ္သည္။
သံသရာ ဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္း တရားမဟုတ္။
ကိေလသာ ျငိမ္းမွဳကို ျဖစ္ေစတတ္ေသာ တရားမဟုတ္။

တပည့္သည္လည္း
ထိုသာသနာ၌ ထိုဆရာ ေဟာအပ္သည့္အက်င့္ကို ရုိေသစြာက်င့္၏။
ထိုဆရာ ေဟာအပ္ေသာ တရားႏွင့္အညီလည္း ေဆာက္တည္၍ေန၏။

ထိုတပည့္မ်ိဳးကို ဤသို႕ဆိုအပ္သည္။
အသင္သည္ အရမေတာ္စြ တကား။

ဤဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း ထိုသာသနာ၌ ဆရာကိုလည္း ကဲ့ရဲ႕အပ္၏။
တရားကိုလည္း ကဲ့ရဲ႕အပ္၏။
တပည့္ကိုလည္း ကဲ့ရဲ႕အပ္၏။

(ဒီဃနိကာယ္၊ ပါထိကဝဂ္၊ ပါသာဒိကသုတ္)

ေသျပီးေနာက္၌ ျဖစ္၏။
ေသျပီးေနာက္၌ မျဖစ္။
ေသျပီးေနာက္၌ ျဖစ္လည္းျဖစ္၊ မျဖစ္လည္းမျဖစ္။
ေသျပီးေနာက္၌ ျဖစ္သည္လည္းမဟုတ္၊ မျဖစ္သည္လည္းမဟုတ္။

ဤအယူတို႕ကို ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မမူ။
အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္...
၄င္းတို႔သည္ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးႏွင့္ မစပ္။
ေလာကုတၱရာ တရားႏွင့္လည္း မဆိုင္။
သာသနာေတာ္ အက်င့္ျမတ္၏ အစအဦး မဟုတ္။
သံသရာ ဝဋ္ဆင္းရဲ၌ ျငီးေငြ႕ေစရန္ မျဖစ္။
စြဲမက္ျခင္း ကင္းရန္ မျဖစ္။
ဆင္းရဲျခင္း ခ်ဳပ္ျငိမ္းရန္ မျဖစ္။
သစၥာေလးပါးကို ထိုးထြင္းသိျမင္ရန္ မျဖစ္။
နိဗၺာန္ ရေၾကာင္း မျမင္။
ထို႕ေၾကာင့္ ထိုတရားတို႕ကို ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မမူ။

(ဒီဃနိကာယ္၊ ပါထိကဝဂ္၊ ပါသာဒိကသုတ္)

ဤတရားသည္ ဆင္းရဲျခင္းတည္း။
ဤတရားသည္ ဆင္းရဲျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းတည္း။
ဤတရားသည္ ဆင္းရဲျခင္းခ်ဳပ္ျငိမ္းရာ နိဗၺာန္တည္း။
ဤတရားသည္ ဆင္းရဲျခင္းခ်ဳပ္ျငိမ္းရာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ရာ အက်င့္တည္း။

ဤတရားမ်ားကိုသာ ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။

(ဒီဃနိကာယ္၊ ပါထိကဝဂ္၊ ပါသာဒိကသုတ္)

ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ သီလေစာင့္တယ္ လို႕ ေျပာေနတာၾကားဖူးတယ္။ သီလဆိုတာဘာလဲ။

သီလဆိုတာ ေစာင့္ထိန္းျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ေစာင့္ထိန္းေသာ သီလ အေရအတြက္ေပၚမူတည္ျပီး ေအာက္ပါအတိုင္း အမ်ိဳးအစား ခြဲျခားထားပါသည္။
(၁) ၅ ပါးသီလ
(၂) ၈ ပါးသီလ
(၃) ၉ ပါးသီလ
(၄) ၁ဝ ပါးသီလ

အေျခခံျဖစ္ေသာ (၅)ပါးသီလကို ေျပာျပပါ့မယ္။
(၁) သူတစ္ပါး အသက္ကို သတ္ျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း။
(၂) သူတစ္ပါး ဥစၥာကို ခိုးယူျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း။
(၃) သူတစ္ပါး သားမယားကို ပစ္မွားျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း။
(၄) မဟုတ္မမွန္ေသာ စကားကို ေျပာဆိုျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း။
(၅) ေသရည္ေသရက္ ေသာက္စားမူးယစ္ျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း။

ပါရာဇိက မွာပါတဲ့ အခ်က္ကေလးေတြကိုလည္း ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
(၁) ေမထုန္မႈျပဳျခင္း။
(၂) ခိုးျခင္း။
(၃) လူသတ္ျခင္း။
(၄) ျမင့္မားတဲ့ အဆင့္အတန္း တခုခု မရဘဲ ရတယ္လို႕လိမ္ညာေျပာျခင္း။
အဓိကက်တဲ့ ပါရာဇိက(၄)ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဖာက္ဖ်က္မိရင္ ရဟန္းအျဖစ္က လံုးဝဆံုးရွဳံးရမွာပါ။

ေနာက္တစ္ခါ သံဃဒိသိသ္ (၁၃)ခ်က္ ဆိုတာရွိပါေသးတယ္။ ေနာက္ထပ္ အနိယတ (၂)ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ နိႆဂၢိယ (၃ဝ)ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ပါစိတၳိယ (၉၂)ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ပါတိဒိသာနိယ (၄)ခ်က္ ရွိပါတယ္။ စကၡိယ (၇၅)ခ်က္ ရွိပါတယ္။ အဓိကရနသာမသ (၇)ခ်က္ ရွိပါတယ္။

အဲဒီဟာေတြဟာ ဘိကၡဳေတြအတြက္ အက်ဥ္းအားျဖင့္ (၂၂၇) သြယ္ေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဘိကၡဳနီေတြ အတြက္ေတာ့ ေစာင့္ထိန္းရမယ့္ သိကၡာပုဒ္ အက်ဥ္းအားျဖင့္ (၃၁၁)ပုဒ္ ရွိပါတယ္။ မဟာဝဂၢမွာေတာ့ ခႏၶာက လို႔ေခၚတဲ့ အခန္း(၁ဝ)ခန္း ခြဲျပီးျပထားပါတယ္။

ဗုဒၶဘုရားရွင္အေၾကာင္း တစ္စိတ္တစ္ေဒသ၊ ရဟန္းေဘာင္သို႕ ဝင္ခါနီးတြင္ ေမးျမန္းရမည့္ အေမးမ်ား၊ ဝါတြင္း၊ ဝါပႏွင့္ သက္ဆိုင္ဆက္ႏြယ္ေသာ လုပ္ေဆာင္ဖြယ္ရာမ်ား၊ ေနထိုင္မေကာင္းေသာ ရဟန္းေတာ္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးမ်ား၊ ကထိန္က်င္းပပံုမ်ား ပါဝင္ပါသည္။

စူဠဝဂၢ တြင္ အခန္း(၁၂)ခန္း ပါဝင္ျပီး အျခားေသာ အေျခအေနအလိုက္ လိုက္နာ က်င့္ေဆာင္ရမည့္ အခ်က္မ်ား၊ မိေထြးေတာ္ေဂါတမီအား ဘိကၡဳနီ သာသနာေတာ္ ခြင့္ျပဳေပးမည့္ အေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ ပထမ၊ ဒုတိယအၾကိမ္ သံဂၤါယနာတင္ပြဲမ်ား အေၾကာင္းတို႕ ပါရွိသည္။

ပရိဝါရသည္ အေမးအေျဖ ပံုစံျဖစ္ျပီး ဝိနည္းကို စနစ္တက် ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ၍ နားလည္တတ္ေစရန္ ရည္ရြယ္ထားသည္။ ထို႕ျပင္ ဝိနည္းေတာ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျငင္းပြားစရာမ်ား ျဖစ္လာပါက ေျဖရွင္းႏုိင္ရန္ အတြက္ အေျခခံမူဝါဒမ်ား ပါရွိသည္။

ရဟန္းတို႕
သူတစ္ပါးတို႕သည္ ငါဘုရား၏အျပစ္ကိုျဖစ္ေစ၊ တရားေတာ္၏အျပစ္ကိုျဖစ္ေစ၊ သံဃာေတာ္၏အျပစ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ေျပာၾကားရာတြင္ သင္တို႕သည္ ရန္ျငိဳးထားျခင္း၊ အမ်က္ထြက္ျခင္း၊ ႏွလံုးမသာျခင္း၊ စိတ္မေက်ခ်မ္းျခင္း၊ မျဖစ္ၾကေစႏွင့္။ ဤသို႔ျဖစ္ျခင္းသည္ အသင္တို႔အားသာလွ်င္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစသည္။ ဤသို႔ အမ်က္ထြက္လွ်င္ အသင္တို႔သည္ သူတစ္ပါးတို႔၏ စကား အေကာင္းအဆိုးကို မသိႏိုင္ၾကေပ။ ထို႔အတြက္ ဤစကားတို႔သည္ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း မဟုတ္၊ ထိုအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း မမွန္၊ စင္စစ္အားျဖင့္ ဤအျပစ္သည္ ထင္ရွားမရွိဟုပင္ မဟုတ္သည္ကို မဟုတ္သည့္အတိုင္း အသင္တို႔ ေျဖရွင္းရမည္။
(ဒီဃနိကာယ္၊ သီလကၡႏၶ၀ဂ္၊ ျဗဟၼဇာလသုတ္)

ရဟန္းတို႕
သူတစ္ပါးတို႕သည္ ငါဘုရား၏ ဂုဏ္ေတာ္ကိုျဖစ္ေစ၊ တရားေတာ္၏ ဂုဏ္ေတာ္ကိုျဖစ္ေစ၊ သံဃာေတာ္၏ ဂုဏ္ေတာ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ေျပာၾကားရာတြင္ သင္တို႔သည္ ႏွစ္သက္ျခင္း၊ ဝမ္းသာျခင္း၊ စိတ္အားတက္ၾကြျခင္းတို႕ မျဖစ္ၾကေစႏွင့္။ ဤသို႔ျဖစ္ျခင္းသည္ အသင္တို႔အားသာလွ်င္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစသည္။ ထို႔အတြက္ ဤစကားတို႔သည္ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း ဟုတ္မွန္၏၊ ထိုအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း ဟုတ္မွန္၏၊၊ စင္စစ္အားျဖင့္ ဤဂုဏ္ေတာ္သည္ ထင္ရွားရွိသည္ဟုပင္ ဟုတ္သည္ကို ဟုတ္သည့္အတိုင္း အသင္တို႔ ေျဖၾကားရမည္။
(ဒီဃနိကာယ္၊ သီလကၡႏၶ၀ဂ္၊ ျဗဟၼဇာလသုတ္)

ကိုရဲ

ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံ (planet.com ဖိုရမ္မွ)

Link from where I copied this post - http://phyowaikyaw.blogspot.com/2006_12_01_archive.html

.....